Gök Tanrı İnancından Günümüze Kadar Efsunlama Uygulamaları

                         

Gök Tanrı İnancından Günümüze Kadar Efsunlama Uygulamaları

Dr. Yaşar Kalafat

Eski Türk inançlarının, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da izlerini ararken, Göktanrı inanç sistemine ait olduğunu söyleyebileceğim bazı dini pratiklerde, efsunlamanın tipik bir uygulaması ile karşılaştım. Gök Tanrı İnancı ile ilgili çalışmamız kitap olarak yayınlandıktan sonra Hocam Prof.Dr.Yıldırım'ın yönetiminde devam eden incelemelerim, bu efsun türünün, hayatın muhtelif dönemlerinde rastlanabileceğini ortaya koydu. Bu tebliğimde üzerinde durduğum bu değişik efsun türünü tartışacağım. Biz, eski Türk inançlarını incelediğimiz sistematikte, Tanrı ile kişioğlu arasında, yardımcı iyelerin yanısıra, koruyucu ve kara iyeleri belirledik. Koruyucu iyeler arasında Umay, Ana Maykıl, Ak Ana'yı, kara iyeler arasında da, Erlik ve Alkarısını tespit ettik. Ayrıca Gökle ilgili iyelerde (Gök, Güneş, Ay, Yıldızlar), Yer ile ilgili iyelerde de (Dağ iyesi, Kaya-Taş iyesi, Yer iyesi, su iyesi, Ağaç-Orman iyesi)'ni, Ev; Ocak ve Ağıl iyelerini kişioğlu'nun kendisini ve Ata iyesini tasnifimizde zikrettik. Kam'ın ise, Şaman olmayıp, kişioğlu ile Tanrı arasında iletişimi sağlayan bir vasıta olduğunu savunduk. Bu tebliğimizde, eski Türk inancı olan, Gök Tanrı inancından günümüze kadar gelen efsunların; doğum, ad verme, evlenme, adak, sacı, bereket törenleri, ölüm gibi hayatın değişik safhalarından yaptığımız tespitleri tahlil edeceğiz. Bunu yaparken, efsunlamalarda sık rastlanan bir kotu alıp sadece "tu-tu-tu" üzerinde duracağız.


Hepsi : http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/sempozyum/semp_2/kalafat.pdf

Resim : Sn. Mehmet Aşçı'nın Cer (Yer) İyesi Eseri