Türk Kağanlarının Zafer Yürüyüşü

TÜRK KAĞANLARIN ZAFER YÜRÜYÜŞÜ

      Konu resim, Çincesi "Ta Po-huan-çeñ" olan Semerkand'ın kuzeyinde bulunan Qapağan/Temir Qapığ (Demir Kapı) (Afrasiyab https://tr.wikipedia.org/wiki/Afrasiyab,_Semerkand) sarayının duvar resmi olup Kazım Mirşan tarafından resmin M.Ö.500 yıllarında yapıldığı tahmin etmektedir. Kazım Mirşan, resmi şu şekilde açıklamaktadır:

      Bu kent, Türük Bil Devletinin Qapağan başkenti idi. Resimde, fiili hükümdar Ëçim Kağan (Kırmızı giysili) ile kanuni Kağan Qañım Kağan'ın M.Ö. 529 yılındaki deve üzerindeki zafer yürüyüşünü betimlemektedir. Eçim Kağanın sağ elinin iki parmağını gösteriyor olması ve bunun Ïki Uç (İki Lider) işaretini yapması bu açıklamayı doğrulamaktadır. Ayrıca kanuni hükümdar Qañım Kağan'ın hükümdarlık asasını sağ elinde tutmasına rağmen Ëçim Kağan'ın asayı sol elinde tutması Türük Bil devletinin hanedanlar (AT-OĞ) hukukunu canlandırmaktadır.

     Bu hukuka göre, kağan ölünce onun en büyükoğlu kağan olurdu. Ancak bu kağanlık hukuki kağanlık olup devleti yönetmeye ise ölen kağanın kardeşi yetkili olurdu ki ona Ëçim Kağan (yani Amcam Kağan), İnisi Kağan (Yani ölen kağanın küçük kardeşi kağan) veya Kül Bilge Kağan (Tüm alemin kağanı ) olarak adlandırılmaktadır.

      Resimde deveye binmiş olan Eçim Kağan I ile Qañım Kağan II nin arkasında yaya olarak giden kişiler ise bir sonraki yöneticiler Eçim Kağan II Qañım Kağan III'dür. Ressam bunu belirtmek üzere abi ve ini kardeşleri birbirine çok benzeyecek şekilde resmetmiştir.

      Türkkağanların önünde giden hanım ise (Qatun, kraliçe Tomris http://goo.gl/f1LTnM http://goo.gl/XUVapZ ) Kiros'a (Tigin Qana) yenilmiş ve yurdu istila edilmiş olduğundan kara ata bindirilmiştir. Giysisi ise harp etmiş olma durumunu anlatmak için Eçim Kağan I'inki gibi kızıl renktedir. Buna karşılık Tomris Hatun'un vatanı, Eçim Kağan I 'in desteği ile kurtulmuştur. En öndeki beyaz filde (yañalığ) oturan ise Uluğ Törün'dür (Prens)

Not: Bu yazı, Sn. Kazım Mirşan'ın "Türk Dünyası Tarih Kültür Dergisi"ndeki makalesinden alınmış olup, makalede duvar resminin Sn.Turgay Tüfekçioğlu tarafından fotoğraflandığı belirtilmiştir.