Hitay Devleti ve Uygurlar

HITAY DEVLETİ VE UYGURLAR

       M.s. 840 dan evvel, yani Orhon kıyılarındaki Uygur devleti yıkılmadan önce, Hıtay devletini kuran Kitan kabileleri Uygurlara tabi idiler. Bu sebeple Uygurlardan çok derin tesirler almışlardr. Hattâ Hıtay (yani Liao) devletini kuran ailenin bile Uygurlarla çok yakın kan ve kültür bağları vardı 42.

Doğu Türkistanı zapteden Kara-Hıtay'ları, Uygur Kaganı büyük bir merasimle karşıyor ve kendisine hoş geldin diyor. Kara-Hıtay'lara 100 deve, 600 at ve 3000 koyun hediye olarak veriyor. Bu karşılama münasebetile Çin kaynaklan, Uygurlann Hıtay devletinin kuruluşundan beri onlarla dostça geçindiklerini kaydediyorlar 43. Hıtay devletinin merkez teşkilatında Uygurların çok önemli mevkiler aldığını görüyoruz 44. Kara-Hıtay'lann son Gur Han'ı, kendi oğullarının terbiyesi için bir Uygur hakimini çağırıyor ve bu işe onu memur ediyor 45. Bazı Kitan ünvanları da hem Uygurlarda ve hem de Hıtay devletinde görülüyor 46. Bu da münasebetlerin ne kadar sıkı olduğunu bize gösteren bir delildir.

       M. S. 907 den evvel, yani Hıtay veya Liao devletinin kuruluşundan önce, Kitan kabilelerinin hem Uygur ve hem de Çin yazısını bildikleri ve bunları kullandıkları anlaşılımaktadır.

Prof.Dr. Bahaettin Ögel'in
"İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi" kitabından

42. Wittfogel, s. 443.
43. Liao-shih, 30, 5a-b; Wittfogel, s. 636.
44. LS, 47, rra; Wittfogel, s.445; 1069 senesinde ki bir uygur için bk. LS, 47, rra; Wirtfogel, s. 494, n.r8.
45. Wittfogel, s. 665a.
46 Yü-yüeh ünvanı için bk. Sung-shih,49o, 9a; LS, r3, rb; Wittfogel,s.432 n.73


Diğer Kaynaklar:
http://goo.gl/8zdXqo
http://goo.gl/UGlDYV